جهت اطمینان از عملکرد صحیح و ایمن تابلو برق، نیازمند ابزارهایی هستیم که بتوانند پارامتر های الکتریکی را اندازه گیری و نمایش دهند. این ابزارها که به “لوازم اندازه گیری در تابلو برق” معروفند، نقش حیاتی در نظارت و نگهداری سیستم های الکتریکی علی الخصوص تابلو برق صنعتی ایفا می کنند. در این مقاله به بررسی جامع و کاربردی این لوازم، انواع، کاربردها، و نکات مهم در انتخاب و استفاده از آنها خواهیم پرداخت.
ﭘﺮﮐﺎرﺑﺮدﺗﺮﯾﻦ ﻟﻮازم اﻧﺪازه ﮔﯿﺮی در ﺗﺎﺑﻠﻮ ﺑﺮق + وﯾﮋﮔﯽ ﻫﺎ و وﻇﺎﯾﻒ
پرکاربردترین لوازم اندازه گیری در تابلو برق عبارتند از :
- آمپرمتر :
وظیفه : اندازه گیری جریان الکتریکی (آمپر) در مدار.
ویژگی‌ها : انواع آنالوگ و دیجیتال، قابلیت اندازه گیری جریان AC و DC، دقت بالا، نمایشگر LCD یا LED.
- ولت‌متر :
وظیفه : اندازه گیری اختلاف پتانسیل الکتریکی (ولتاژ) در مدار.
ویژگی‌ها : انواع آنالوگ و دیجیتال، قابلیت اندازه گیری ولتاژ AC و DC، دقت بالا، نمایشگر LCD یا LED.
- مولتی متر :
وظیفه : اندازه گیری چندین کمیت الکتریکی مانند ولتاژ، جریان، مقاومت، فرکانس، و ظرفیت خازنی.
ویژگی‌ها : انواع دیجیتال، قابلیت اندازه گیری AC و DC، دقت بالا، نمایشگر LCD یا LED، قابلیت ذخیره داده‌ها، امکان اتصال به کامپیوتر.
- پاورمتر (توان‌سنج) :
وظیفه : اندازه گیری توان اکتیو (واقعی)، راکتیو، و ظاهری در مدار های تک‌فاز و سه‌فاز.
ویژگی‌ها : انواع دیجیتال، دقت بالا، نمایشگر LCD یا LED، قابلیت اندازه گیری پارامتر های کیفیت توان، امکان اتصال به کامپیوتر.
- فرکانس‌متر :
وظیفه : اندازه گیری فرکانس جریان متناوب (AC) در مدار.
ویژگی‌ها : انواع آنالوگ و دیجیتال، دقت بالا، نمایشگر LCD یا LED.
- آنالایزر کیفیت توان :
وظیفه : اندازه گیری و تحلیل پارامتر های کیفیت توان مانند هارمونیک ها، فلیکر، و عدم تعادل ولتاژ.
ویژگی‌ها : قابلیت اندازه گیری پارامتر های مختلف کیفیت توان، نمایشگر LCD یا LED، قابلیت ذخیره داده‌ها، امکان اتصال به کامپیوتر.
وظایف کلی لوازم اندازه گیری در تابلو برق
- نظارت بر عملکرد سیستم : با اندازه گیری پارامتر های الکتریکی می توان از عملکرد صحیح سیستم اطمینان حاصل کرد و در صورت بروز خطا، اقدامات لازم را انجام داد.
- تشخیص و عیب‌یابی : با مقایسه مقادیر اندازه گیری شده با مقادیر استاندارد می توان عیوب احتمالی را تشخیص داد و برای رفع آنها اقدام کرد.
- بهینه‌سازی مصرف انرژی : با اندازه گیری و تحلیل پارامتر های کیفیت توان می توان مصرف انرژی را بهینه‌سازی کرد و هزینه های برق را کاهش داد.
- حفاظت از تجهیزات : با اندازه گیری پارامتر های الکتریکی می توان از اضافه بار، اتصال کوتاه، و سایر خطرات الکتریکی جلوگیری کرد و از تجهیزات محافظت کرد.
ﻟﻮازم اﻧﺪازه ﮔﯿﺮی در ﺗﺎﺑﻠﻮ ﺑﺮق از ﻧﻮع آﻧﺎﻟﻮگ
- آمپرمتر آنالوگ :
وظیفه : اندازه گیری جریان الکتریکی (آمپر) در مدار به صورت متناوب (AC) یا مستقیم (DC).
ویژگی‌ها : نمایشگر عقربه‌ای، دقت قابل قبول، ساختار ساده و مقاوم، قیمت مناسب.
- ولت‌متر آنالوگ :
وظیفه : اندازه گیری اختلاف پتانسیل الکتریکی (ولتاژ) در مدار به صورت متناوب (AC) یا مستقیم (DC).
ویژگی‌ها : نمایشگر عقربه‌ای، دقت قابل قبول، ساختار ساده و مقاوم، قیمت مناسب.
- فرکانس‌متر آنالوگ :
وظیفه : اندازه گیری فرکانس جریان متناوب (AC) در مدار.
ویژگی‌ها : نمایشگر عقربه‌ای، دقت قابل قبول، ساختار ساده و مقاوم، قیمت مناسب.
- وات‌متر آنالوگ :
وظیفه : اندازه گیری توان اکتیو (واقعی) در مدار های تک‌فاز و سه‌فاز.
ویژگی‌ها : نمایشگر عقربه‌ای، دقت قابل قبول، ساختار پیچیده‌تر نسبت به سایر لوازم آنالوگ، قیمت بالاتر.
- وارمتر آنالوگ :
وظیفه : اندازه گیری توان راکتیو در مدار های تک‌فاز و سه‌فاز.
ویژگی‌ها : نمایشگر عقربه‌ای، دقت قابل قبول، ساختار پیچیده‌تر نسبت به سایر لوازم آنالوگ، قیمت بالاتر.
مزایای لوازم اندازه گیری آنالوگ در تابلو برق
- سادگی و سهولت استفاده : لوازم اندازه گیری آنالوگ به دلیل ساختار ساده و عدم نیاز به تنظیمات پیچیده، به راحتی قابل استفاده هستند.
- مقاومت در برابر نویز : این لوازم در مقایسه با لوازم دیجیتال، مقاومت بیشتری در برابر نویز های الکتریکی دارند.
- قیمت مناسب : لوازم اندازه گیری آنالوگ معمولاً قیمت کمتری نسبت به لوازم دیجیتال دارند.
معایب لوازم اندازه گیری آنالوگ در تابلو برق
- دقت کمتر : دقت اندازه گیری لوازم آنالوگ معمولاً کمتر از لوازم دیجیتال است.
- قابلیت های محدود : این لوازم قابلیت های کمتری نسبت به لوازم دیجیتال دارند و نمی‌توانند پارامتر های پیچیده‌تری مانند هارمونیک ها را اندازه گیری کنند.
- نیاز به کالیبراسیون : لوازم اندازه گیری آنالوگ نیاز به کالیبراسیون دور های دارند تا دقت اندازه گیری آنها حفظ شود.
کاربرد لوازم اندازه گیری آنالوگ
لوازم اندازه گیری آنالوگ در تابلو برق های قدیمی‌تر و کاربرد های ساده‌تر که نیاز به دقت بالا و قابلیت های پیشرفته ندارند، مورد استفاده قرار می گیرند. به عنوان مثال، در تابلو های برق خانگی و برخی تابلو های برق صنعتی کوچک، از لوازم اندازه گیری آنالوگ استفاده می شود.
ﻟﻮازم اﻧﺪازه ﮔﯿﺮی در ﺗﺎﺑﻠﻮ ﺑﺮق از ﻧﻮع دیجیتال
- مولتی متر دیجیتال :
وظیفه : اندازه گیری چندین کمیت الکتریکی مانند ولتاژ (AC و DC)، جریان (AC و DC)، مقاومت، فرکانس، ظرفیت خازنی، دما و … .
ویژگی‌ها : نمایشگر LCD یا LED، دقت بالا، قابلیت اندازه گیری پارامتر های True RMS، امکان ذخیره داده ها، دارای قابلیت های مختلف مانند تست دیود، تست پیوستگی، و اندازه گیری دما.
- آمپرمتر دیجیتال :
وظیفه : اندازه گیری جریان الکتریکی (آمپر) در مدار به صورت متناوب (AC) یا مستقیم (DC).
ویژگی‌ها : نمایشگر LCD یا LED، دقت بالا، قابلیت اندازه گیری جریان True RMS، امکان انتخاب رنج اندازه گیری، دارای خروجی آنالوگ.
- ولت‌متر دیجیتال :
وظیفه : اندازه گیری اختلاف پتانسیل الکتریکی (ولتاژ) در مدار به صورت متناوب (AC) یا مستقیم (DC).
ویژگی‌ها : نمایشگر LCD یا LED، دقت بالا، قابلیت اندازه گیری ولتاژ True RMS، امکان انتخاب رنج اندازه گیری، دارای خروجی آنالوگ.
- پاورمتر (توان‌سنج) دیجیتال :
وظیفه : اندازه گیری توان اکتیو (واقعی)، راکتیو، و ظاهری در مدار های تک‌فاز و سه فاز.
ویژگی‌ها : نمایشگر LCD یا LED، دقت بالا، قابلیت اندازه گیری پارامترهای کیفیت توان (هارمونیک ها، فلیکر، عدم تعادل ولتاژ و …)، امکان ذخیره داده‌ها، دارای خروجی های ارتباطی (RS485, Modbus).
- فرکانس‌متر دیجیتال :
وظیفه : اندازه گیری فرکانس جریان متناوب (AC) در مدار.
ویژگی‌ها : نمایشگر LCD یا LED، دقت بالا، امکان انتخاب رنج اندازه گیری.
- آنالایزر کیفیت توان :
وظیفه : اندازه گیری و تحلیل پارامتر های کیفیت توان مانند هارمونیک ها، فلیکر، عدم تعادل ولتاژ، افت ولتاژ و … .
ویژگی‌ها : نمایشگر LCD یا LED، دقت بالا، قابلیت اندازه گیری پارامترهای مختلف کیفیت توان، امکان ذخیره داده‌ها، دارای خروجی های ارتباطی (RS485, Modbus).
مزایای لوازم اندازه گیری دیجیتال در تابلو برق
- دقت بالا : لوازم اندازه گیری دیجیتال دقت بسیار بالاتری نسبت به لوازم آنالوگ دارند.
- قابلیت های پیشرفته : این لوازم قابلیت های پیشرفته تری مانند اندازه گیری پارامتر های True RMS، هارمونیک ها، و ذخیره داده‌ها را دارند.
- سهولت خواندن : نمایشگر های دیجیتال خواندن مقادیر اندازه گیری شده را آسان‌تر می کنند.
معایب لوازم اندازه گیری دیجیتال در تابلو برق :
• قیمت بالاتر : لوازم اندازه گیری دیجیتال معمولاً قیمت بالاتری نسبت به لوازم آنالوگ دارند.
• حساسیت به نویز : این لوازم در مقایسه با لوازم آنالوگ، حساسیت بیشتری به نویز های الکتریکی دارند.
کاربرد لوازم اندازه گیری دیجیتال
لوازم اندازه گیری دیجیتال در تابلو برق های مدرن و کاربرد های حساس‌تر که نیاز به دقت بالا و قابلیت های پیشرفته دارند، مورد استفاده قرار می گیرند. به عنوان مثال، در تابلوهای برق صنعتی بزرگ، تابلوهای برق مراکز داده، و تابلو های برق سیستم های اتوماسیون، از لوازم اندازه گیری دیجیتال استفاده می شود.
در اﻧﺘﺨﺎب دﺳﺘﮕﺎه ﻫﺎی اﻧﺪازه ﮔﯿﺮی ﺑﺎﯾﺪ ﺑﻪ ﭼﻪ ﻧﮑﺎﺗﯽ ﺗﻮﺟﻪ ﮐﺮد؟
در انتخاب دستگاه های اندازه گیری برای تابلو برق باید به نکات زیر توجه کرد :
1. نوع کمیت قابل اندازه گیری :
ابتدا باید مشخص کنید که چه پارامترهایی را می خواهید اندازه گیری کنید (ولتاژ، جریان، توان، فرکانس، کیفیت توان و…). سپس دستگاهی را انتخاب کنید که قابلیت اندازه گیری آن پارامترها را داشته باشد.
2. دقت اندازه گیری :
دقت اندازه گیری یکی از مهم‌ترین پارامتر های دستگاه های اندازه گیری است. دقت مورد نیاز به کاربرد و حساسیت سیستم بستگی دارد. در برخی موارد، دقت بالا بسیار حیاتی است (مانند سیستم های حفاظتی)، در حالی که در برخی دیگر، دقت کمتر قابل قبول است.
3. رنج اندازه گیری :
رنج اندازه گیری باید با مقادیر مورد انتظار پارامتر های الکتریکی در سیستم شما سازگار باشد. اگر رنج اندازه گیری دستگاه کمتر از مقدار واقعی پارامتر باشد، دستگاه قادر به اندازه گیری صحیح نخواهد بود و ممکن است آسیب ببیند.
4. نوع خروجی :
دستگاه های اندازه گیری دارای خروجی های مختلفی مانند آنالوگ (جریان یا ولتاژ)، دیجیتال (RS485, Modbus)، و پالس هستند. نوع خروجی باید با سیستم کنترلی یا مانیتورینگ شما سازگار باشد.
5. نوع نمایشگر :
دستگاه های اندازه گیری دارای نمایشگر های مختلفی مانند LCD، LED، و عقرب های هستند. نوع نمایشگر به سلیقه و نیاز شما بستگی دارد. نمایشگر های دیجیتال خوانایی بهتری دارند، در حالی که نمایشگر های عقرب های در برخی کاربردها (مانند تابلو های برق قدیمی) رایج‌تر هستند.
6. ابعاد و نحوه نصب :
ابعاد دستگاه باید با فضای موجود در تابلو برق سازگار باشد. همچنین، نحوه نصب دستگاه (روکار یا توکار) نیز باید در نظر گرفته شود.
7. شرایط محیطی :
دستگاه های اندازه گیری باید با شرایط محیطی تابلو برق (دما، رطوبت، گرد و غبار، و ارتعاشات) سازگار باشند. در صورت وجود شرایط سخت محیطی، باید از دستگاه هایی با درجه حفاظت (IP) مناسب استفاده کرد.
8. استانداردها و گواهینامه ها :
دستگاه های اندازه گیری باید دارای استانداردها و گواهینامه های لازم باشند تا از کیفیت و عملکرد آنها اطمینان حاصل شود.
9. قیمت :
قیمت دستگاه های اندازه گیری با توجه به برند، دقت، قابلیت ها، و امکانات آنها متفاوت است. در انتخاب دستگاه باید به بودجه خود توجه کنید و دستگاهی را انتخاب کنید که نیاز های شما را با قیمت مناسب برآورده کند.
10. خدمات پس از فروش و گارانتی :
در نظر گرفتن خدمات پس از فروش و گارانتی دستگاه نیز از اهمیت بالایی برخوردار است تا در صورت بروز مشکل، بتوانید از خدمات پشتیبانی و تعمیرات بهره‌مند شوید.
ﺑﻬﺘﺮﯾﻦ دﺳﺘﮕﺎه اﻧﺪازه ﮔﯿﺮی در ﺗﺎﺑﻠﻮ ﺑﺮق ﮐﺪام اﺳﺖ ؟
بهترین دستگاه اندازه گیری در تابلو برق، به نوع تابلو، کاربرد آن، و نیاز های خاص شما بستگی دارد. اما به طور کلی، می توان گفت که مولتی متر دیجیتال یکی از پرکاربردترین و مفیدترین دستگاه های اندازه گیری در تابلو برق است.
چرا مولتی متر دیجیتال؟
- قابلیت اندازه گیری چندین کمیت : مولتی متر دیجیتال قادر به اندازه گیری ولتاژ (AC و DC)، جریان (AC و DC)، مقاومت، فرکانس، ظرفیت خازنی، و در برخی مدل‌ها، دما و سایر پارامترها است. این قابلیت، نیاز به خرید چندین دستگاه مختلف را برطرف می کند.
- دقت بالا : مولتی متر های دیجیتال دقت بسیار بالایی دارند و می توانند مقادیر را با دقت بالایی اندازه گیری کنند.
- قابلیت های پیشرفته : بسیاری از مولتی متر های دیجیتال دارای قابلیت های پیشرفت های مانند اندازه گیری True RMS، تست دیود، تست پیوستگی، و ذخیره داده‌ها هستند.
- سهولت استفاده : استفاده از مولتی متر های دیجیتال بسیار آسان است و نیاز به تخصص خاصی ندارد.
چه زمانی به دستگاه های دیگر نیاز داریم؟
در برخی موارد، ممکن است به دستگاه های دیگری علاوه بر مولتی متر نیاز داشته باشید :
- پاور آنالایزر (آنالایزر کیفیت توان) : اگر نیاز به اندازه گیری و تحلیل دقیق پارامتر های کیفیت توان دارید (مانند هارمونیک ها، فلیکر، عدم تعادل ولتاژ)، پاور آنالایزر بهترین گزینه است.
- آمپرمتر کلمپی : اگر نیاز به اندازه گیری جریان بدون قطع مدار دارید، آمپرمتر کلمپی بهترین گزینه است.
- دماسنج مادون قرمز : اگر نیاز به اندازه گیری دمای تجهیزات تابلو برق دارید، دماسنج مادون قرمز بهترین گزینه است.
نکته مهم: در انتخاب دستگاه اندازه گیری، به دقت، رنج اندازه گیری، نوع خروجی، و قابلیت های مورد نیاز خود توجه کنید. همچنین، از برند های معتبر و با کیفیت استفاده کنید تا از عملکرد صحیح و طول عمر دستگاه اطمینان حاصل کنید.
سخن پایانی | لوازم اندازه گیری در تابلو برق
لوازم اندازه گیری، چشم و گوش تابلو برق شما هستند. با انتخاب صحیح و استفاده بهینه از این ابزارها، می توانید از سلامت و عملکرد بهینه سیستم الکتریکی خود اطمینان حاصل کنید. دقت، قابلیت اطمینان، و کارایی این دستگاه ها، نقش مهمی در پیشگیری از حوادث، کاهش هزینه های تعمیر و نگهداری، و افزایش طول عمر تجهیزات الکتریکی شما ایفا می کند.
خدمات فنی مهندسی المهدی : همراه شما در انتخاب و استفاده از لوازم اندازه گیری
تیم متخصصین المهدی با سال‌ها تجربه در زمینه برق صنعتی و تابلو برق، آماده ارائه خدمات مشاوره، طراحی، تامین، نصب، و راه‌اندازی انواع لوازم اندازه گیری در تابلو برق شماست. ما با تکیه بر دانش فنی و تجربیات خود، شما را در انتخاب بهترین و مناسب ترین دستگاه ها برای نیاز های خاص شما یاری می کنیم.
خدمات ما شامل موارد زیر می شود :
• مشاوره تخصصی : ارائه مشاوره رایگان و تخصصی در زمینه انتخاب لوازم اندازه گیری مناسب برای تابلو برق شما.
• طراحی و تامین : طراحی و تامین انواع لوازم اندازه گیری با کیفیت و استاندارد های جهانی.
• نصب و راه‌اندازی : نصب و راه‌اندازی حرف های و دقیق لوازم اندازه گیری در تابلو برق شما.
• آموزش و پشتیبانی : ارائه آموزش های لازم برای استفاده صحیح از دستگاه ها و پشتیبانی فنی پس از فروش.
ما در المهدی، به کیفیت خدمات خود ایمان داریم و همواره در تلاشیم تا بهترین خدمات را به مشتریان خود ارائه دهیم. با انتخاب المهدی، می توانید از کیفیت، دقت، و کارایی لوازم اندازه گیری خود اطمینان حاصل کنید و با خیالی آسوده از سیستم الکتریکی خود بهره‌برداری کنید.
سوالات متداول
1- اصلاح و کنترل ضریب قدرت مدار بر عهده کدام قطعه است؟
اصلاح و کنترل ضریب قدرت مدار بر عهده خازن های اصلاح ضریب قدرت است. این خازن‌ها با تزریق جریان راکتیو به مدار، توان راکتیو را جبران کرده و ضریب قدرت را به مقدار مطلوب نزدیک می کنند.
2- لوازم اندازه گیری تابلو برق به طور کلی به چند دسته تقسیم‌بندی می شوند؟
لوازم اندازه گیری تابلو برق به طور کلی به دو دسته تقسیم‌بندی می شوند :
1. لوازم اندازه گیری آنالوگ : این لوازم دارای نمایشگر عقرب های بوده و معمولاً در تابلو های برق قدیمی تر استفاده می شوند.
2. لوازم اندازه گیری دیجیتال : این لوازم دارای نمایشگر دیجیتال (LCD یا LED) بوده و دقت و قابلیت های بیشتری نسبت به لوازم آنالوگ دارند.
3- جدیدترین لوازم اندازه گیری الکتریکی کدامند؟
جدیدترین لوازم اندازه گیری الکتریکی معمولاً در دسته لوازم اندازه گیری دیجیتال قرار می گیرند. این لوازم با بهره‌گیری از تکنولوژی های پیشرفته، قابلیت های متنوعی مانند اندازه گیری پارامتر های True RMS، هارمونیک ها، کیفیت توان، و امکان اتصال به شبکه های ارتباطی را دارند.