تابلو برق صنعتی یکی از مهم ترین تجهیزات هر واحد صنعتی است و نقش حیاتی در توزیع و کنترل انرژی الکتریکی ایفا می ‌کند. این تجهیزات پیچیده، با دربرگرفتن مجموع های از قطعات و تجهیزات الکتریکی، وظیفه حفاظت از سیستم‌ های برقی و تجهیزات متصل به آن را بر عهده دارند. اما آیا تا به حال به این فکر کرده‌اید که استاندارد تابلو برق چیست و چه استانداردهایی تضمین‌کننده عملکرد صحیح، ایمنی و طول عمر این تابلوها هستند؟

در این مقاله جامع ، به بررسی استاندارد تابلو برق صنعتی می ‌پردازیم و شما را با دنیای پیچیده این تجهیزات آشنا می ‌کنیم. با ما همراه باشید تا با شناخت این استانداردها، گامی مهم در جهت بهره وری و ایمنی بیشتر صنایع بردارید. در ابتدا بهتر است با مفهوم تابلو برق صنعتی آشنا شویم.

تابلو برق صنعتی

تابلو برق صنعتی محفظه یا مجموع های از محفظه‌ها است که تجهیزات الکتریکی مانند کلیدها ، فیوزها ، رله‌ها ، کنتاکتورها، ترانسفورماتورها و ابزار های اندازه‌گیری را در خود جای می ‌دهد. این تجهیزات با هماهنگی و ارتباط با یکدیگر، وظایف زیر را انجام می ‌دهند :

• توزیع انرژی الکتریکی : تأمین برق مورد نیاز تجهیزات و ماشین‌آلات صنعتی.
• کنترل سیستم‌ های برقی : روشن و خاموش کردن ، تنظیم و حفاظت از تجهیزات.
• حفاظت از تجهیزات و پرسنل : جلوگیری از آسیب‌ های ناشی از اضافه بار ، اتصال کوتاه و سایر خطرات الکتریکی.

اصول استاندارد تابلو برق صنعتی چیست؟

هنگام تعریف استاندارد تابلو برق باید بدانید که هر یک از قسمت های تابلو برق دارای استانداردهای مخصوص به خود هستند. پیشنهاد می کنیم قبل از سفارش یا خرید تابلو برق صنعتی حتما استانداردهای هریک از قسمت های آن را مطالعه فرمائید.

استاندارد بدنه تابلو برق صنعتی

بدنه تابلو برق صنعتی اولین سد دفاعی در برابر عوامل محیطی و خطرات الکتریکی است. بنابراین ، رعایت استانداردهای مربوط به جنس، ضخامت و رنگ بدنه از اهمیت بالایی برخوردار است.

1) جنس و ضخامت ورق تابلو :

• جنس : ورق‌ های فولادی نورد سرد (روغنی) یا ورق‌ های گالوانیزه گرم (St37) به دلیل مقاومت بالا در برابر خوردگی و ضربه، گزینه‌ های مناسبی برای بدنه تابلو برق هستند.
• ضخامت : حداقل ضخامت ورق بدنه باید 1.5 میلی متر باشد تا بتواند تنش‌ های مکانیکی، الکتریکی و حرارتی را تحمل کند. ضخامت ورق درب تابلو نیز باید حداقل 2 میلی متر باشد.

2) ضخامت و نوع رنگ تابلو :

• ضخامت : ضخامت رنگ بدنه باید حداقل 70 می کرون باشد تا مقاومت کافی در برابر خوردگی و سایش داشته باشد.
• نوع رنگ : رنگ‌ های پودری الکترواستاتیک به دلیل چسبندگی بالا ، مقاومت در برابر خوردگی و تنوع رنگ ، گزینه مناسبی برای رنگ‌آمیزی بدنه تابلو برق هستند.

استانداردهای مربوط به ترانس و کنتاکتور

1) ترانس جریان (CT) و ترانس ولتاژ (PT) : باید دارای کلاس دقت مناسب با توجه به کاربرد تابلو باشند.

2) کنتاکتور : باید توانایی تحمل جریان نامی و جریان اتصال کوتاه را داشته باشد و دارای عمر مکانیکی و الکتریکی بالا باشد.

استانداردهای کلید قدرت تابلو برق

1) کلید قدرت : باید توانایی قطع و وصل جریان نامی و جریان اتصال کوتاه را داشته باشد و دارای زمان قطع و وصل مناسب باشد.

2) کلید اتوماتیک (MCCB) : باید دارای منحنی قطع مناسب با توجه به نوع بار باشد و قابلیت تنظیم جریان داشته باشد.

استاندارد کلیدهای قدرت فشار ضعیف (MCCB) عبارتند از:

• o IEC 60947-2 : این استاندارد الزامات عمومی کلید های قدرت فشار ضعیف را مشخص می ‌کند ، از جمله ویژگی‌ های طراحی ، ساخت ، عملکرد و آزمایش.
• o IEC 60898-1 : این استاندارد به طور خاص به کلید های می نیاتوری (MCB) می ‌پردازد و الزامات مربوط به حفاظت از اضافه جریان را تعیین می ‌کند.

استاندارد کلیدهای قدرت فشار متوسط :

• o IEC 62271-100 : این استاندارد الزامات عمومی کلید های قدرت فشار متوسط را مشخص می ‌کند.
• o IEC 62271-105 : این استاندارد به کلید های قدرت فشار متوسط با قطع در خلاء می ‌پردازد.

استاندارد تجهیزات اندازه‌گیری تابلو برق

1) آمپرمتر ، ولت‌متر ، وات‌متر و… : باید دارای کلاس دقت مناسب با توجه به کاربرد تابلو باشند.

2) ترانسدیوسر های جریان و ولتاژ : باید دارای دقت و خطی بودن بالا باشند و قابلیت اتصال به سیستم‌ های مانیتورینگ را داشته باشند.

استانداردها :

• IEC 60051 : این استاندارد مجموع های از استاندارد های مربوط به تجهیزات اندازه‌گیری الکتریکی است که شامل آمپرمتر ، ولت‌متر ، وات‌متر ، فرکانس‌متر و… می ‌شود.
• IEC 61869 : این استاندارد به طور خاص به ترانسدیوسر های جریان و ولتاژ می ‌پردازد.

استاندارد کلیدها (کلید مینیاتوری، کلید کامپکت، کلید نشتی جریان)

1) کلید مینیاتوری (MCB) : باید دارای منحنی قطع مناسب با توجه به نوع بار باشد و قابلیت تنظیم جریان داشته باشد. استاندارد o IEC 60898 الزامات مربوط به کلید های مینیاتوری را مشخص می ‌کند.

2) کلید کامپکت (MCCB) : باید دارای منحنی قطع مناسب با توجه به نوع بار باشد و قابلیت تنظیم جریان و ولتاژ داشته باشد. استاندارد o IEC 60947 الزامات مربوط به کلیدهای کامپکت را پوشش می ‌دهد.

3) کلید نشتی جریان (RCD) : باید دارای حساسیت مناسب با توجه به کاربرد تابلو باشد و قابلیت قطع جریان نشتی را داشته باشد. استاندارد o IEC 61008 الزامات مربوط به کلیدهای نشتی جریان را مشخص می ‌کند.

استاندارد رله‌ های الکترومکانیکی

1) رله‌ های حفاظتی : باید دارای زمان عملکرد مناسب با توجه به نوع خطا باشند و قابلیت تنظیم جریان و ولتاژ داشته باشند.

2) رله‌ های کنترلی : باید دارای عملکرد مطمئن و قابلیت تنظیم زمان باشند.

استاندارد IEC 60255 مجموعه ای از استانداردهای مربوط به رله‌ های الکترومکانیکی است که شامل رله‌ های حفاظتی، کنترلی و… می ‌شود.

استانداردهای شینه ها

• IEC 61439-1 : این استاندارد الزامات عمومی مربوط به شینه‌ها در تابلو های برق را مشخص می ‌کند.
• IEC 60439-2 : این استاندارد به طور خاص به شینه‌ های مسی می ‌پردازد.

استاندارد انواع لامپ تابلو برق

• IEC 60068 : این استاندارد مجموعه ای از استانداردهای مربوط به آزمایش‌ های محیطی تجهیزات الکتریکی است که شامل آزمایش‌ های مربوط به لامپ‌ها نیز می ‌شود.

استانداردهای سیم‌کشی تابلو برق

• IEC 61439-1 و IEC 61439-2 : این استانداردها الزامات مربوط به سیم‌کشی در تابلو های برق را مشخص می ‌کنند.
• IEC 60228 : این استاندارد به طور خاص به سیم‌ها و کابل‌ های مسی می ‌پردازد.

رﻋﺎﯾﺖ اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﺗﺎﺑﻠﻮ ﺑﺮق ﺻﻨﻌﺘﯽ ﭼﻪ اﻫﻤﯿﺘﯽ دارد؟

رعایت استانداردهای تابلو برق صنعتی از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است و به دلایل زیر ضروری می ‌باشد:

1. ایمنی :

• حفاظت از جان انسان‌ها : تابلو برق‌ها با ولتاژ های بالا کار می ‌کنند و عدم رعایت استانداردها می ‌تواند منجر به برق گرفتگی و حوادث جبران‌ناپذیر شود. استانداردها با تعیین الزامات ایمنی مانند عایق‌بندی مناسب ، فاصله‌گذاری ایمن بین قطعات و استفاده از تجهیزات حفاظتی ، ایمنی افراد را تضمین می ‌کنند.
• پیشگیری از آتش‌سوزی : تابلو برق‌ها در صورت عدم رعایت استانداردها ، مستعد ایجاد جرقه و آتش‌سوزی هستند. استانداردها با تعیین الزامات مربوط به جنس و ضخامت بدنه ، استفاده از مواد مقاوم در برابر حرارت و آتش ، و طراحی مناسب سیستم تهویه، از وقوع آتش‌سوزی جلوگیری می ‌کنند.

2. کارایی و عملکرد :

• افزایش طول عمر تابلو : رعایت استانداردها در طراحی ، ساخت و نصب تابلو برق ، باعث افزایش طول عمر و کاهش هزینه‌ های نگهداری و تعمیرات آن می ‌شود.
• بهبود عملکرد سیستم‌ های برقی : استفاده از تجهیزات استاندارد و رعایت اصول طراحی ، باعث بهبود عملکرد سیستم‌ های برقی و کاهش تلفات انرژی می ‌شود.
• کاهش هزینه‌ های عملیاتی : تابلو برق‌ های استاندارد با کاهش مصرف انرژی ، کاهش هزینه‌ های تعمیرات و نگهداری ، و افزایش بهره‌وری ، به کاهش هزینه‌ های عملیاتی صنایع کمک می ‌کنند.

3. قابلیت اطمینان :

• کاهش احتمال خرابی: تابلو برق‌ های استاندارد با استفاده از تجهیزات با کیفیت و طراحی مناسب، کمتر دچار خرابی می ‌شوند و قابلیت اطمینان بالاتری دارند.
• تضمین تداوم تولید: خرابی تابلو برق می ‌تواند منجر به توقف تولید و خسارات مالی زیادی شود. تابلو برق‌ های استاندارد با کاهش احتمال خرابی ، تداوم تولید را تضمین می ‌کنند.

4. تطابق با قوانین و مقررات :

• رعایت الزامات قانونی : رعایت استاندارد های تابلو برق صنعتی ، الزامی قانونی است و عدم رعایت آن‌ها می ‌تواند منجر به جریمه‌ های سنگین و حتی تعطیلی واحد صنعتی شود.
• کسب مجوز های لازم : برای راه‌اندازی واحد های صنعتی ، دریافت مجوز های لازم از سازمان‌ های مربوطه ضروری است. رعایت استاندارد های تابلو برق ، یکی از پیش‌نیاز های دریافت این مجوزها است.

5. مزایای رقابتی :

• بهبود کیفیت محصولات : تولید تابلو برق‌ های استاندارد ، نشان‌دهنده تعهد تولیدکننده به کیفیت و ایمنی است و می ‌تواند به بهبود وجهه و اعتبار شرکت کمک کند.
• افزایش اعتماد مشتریان : مشتریان به دنبال محصولات با کیفیت و ایمن هستند. تابلو برق‌ های استاندارد با ارائه عملکرد قابل اعتماد و ایمنی بالا ، اعتماد مشتریان را جلب می ‌کنند.
• گسترش بازار : رعایت استاندارد های بین‌المللی ، امکان صادرات تابلو برق‌ها به بازار های جهانی را فراهم می ‌کند و به گسترش بازار شرکت کمک می ‌کند.

در نهایت ، رعایت استاندارد های تابلو برق صنعتی ، سرمایه‌گذاری در آینده صنایع است. با رعایت این استانداردها، می ‌توان به ایمنی، کارایی ، قابلیت اطمینان و رقابت‌پذیری صنایع کمک کرد و از خسارات جانی و مالی جلوگیری نمود.

استانداردهای شکل ظاهری تابلو برق

شکل ظاهری تابلو برق صنعتی علاوه بر زیبایی و کاربرپسندی ، بر ایمنی و عملکرد آن نیز تأثیرگذار است. استاندارد های شکل ظاهری تابلو برق ، شامل موارد زیر می ‌شود :

1. ابعاد و اندازه :

• ابعاد استاندارد : تابلو های برق صنعتی در ابعاد استاندارد مختلفی تولید می ‌شوند که با توجه به تعداد و اندازه تجهیزات داخلی ، سطح ولتاژ و جریان نامی ، و محل نصب انتخاب می ‌شوند.
• ابعاد سفارشی : در برخی موارد ، ممکن است نیاز به تابلوهایی با ابعاد سفارشی باشد که باید با رعایت اصول طراحی و استانداردهای مربوطه ساخته شوند.

2. جنس و رنگ :

• جنس بدنه : همانطور که قبلاً ذکر شد ، ورق‌ های فولادی نورد سرد (روغنی) یا ورق‌ های گالوانیزه گرم (St37) گزینه‌ های مناسبی برای بدنه تابلو برق هستند.
• رنگ بدنه : رنگ‌ های پودری الکترواستاتیک به دلیل مقاومت بالا در برابر خوردگی و سایش ، و تنوع رنگ ، گزینه مناسبی برای رنگ‌آمیزی بدنه تابلو برق هستند.
• رنگ تجهیزات : تجهیزات داخلی تابلو برق نیز باید با رنگ‌ های استاندارد و متناسب با کاربردشان رنگ‌آمیزی شوند.

3. درب و قفل :

• درب : درب تابلو برق باید به راحتی باز و بسته شود و دارای قفل مناسب برای جلوگیری از دسترسی غیرمجاز باشد.
• قفل : قفل تابلو برق باید از نوع ضد آب و گردوغبار باشد و دارای کلید یا رمز عبور باشد.
• لولا : لولا های درب تابلو برق باید از جنس مقاوم در برابر خوردگی باشند و توانایی تحمل وزن درب را داشته باشند.

4. دستگیره و پلاک :

• دستگیره : دستگیره‌ های درب تابلو برق باید از جنس عایق و مقاوم در برابر حرارت باشند و به راحتی قابل استفاده باشند.
• پلاک : پلاک تابلو برق باید شامل اطلاعات مهمی مانند نام سازنده، مدل، سطح ولتاژ، جریان نامی، درجه حفاظت (IP) و… باشد.

5. تهویه :

• دریچه‌ های تهویه : تابلو برق باید دارای دریچه‌ های تهویه مناسب برای جلوگیری از افزایش دما و رطوبت داخل تابلو باشد.
• فیلتر : در صورت نیاز ، باید از فیلتر های مناسب برای جلوگیری از ورود گردوغبار و سایر آلودگی‌ها به داخل تابلو استفاده شود.

6. پایه و فونداسیون :

• پایه : در صورت نیاز به نصب تابلو برق بر روی زمین ، باید از پایه‌ های مناسب با توجه به وزن و ابعاد تابلو استفاده شود.
• فونداسیون : در صورت نیاز به نصب تابلو برق بر روی دیوار ، باید فونداسیون مناسب با توجه به وزن و ابعاد تابلو ایجاد شود.

7. علائم و نشانه‌ها :

• علائم هشدار دهنده : تابلو برق باید دارای علائم هشدار دهنده مانند “خطر برق گرفتگی” و “ولتاژ بالا” باشد.
• علائم راهنما : تابلو برق باید دارای علائم راهنما مانند شماره تجهیزات ، جهت باز و بسته شدن درب و… باشد.

استانداردهای مرجع برای شکل ظاهری تابلو برق:

1. IEC 61439 : این استاندارد مجموع های از استاندارد های مربوط به تابلوهای برق فشار ضعیف است که شامل الزامات مربوط به شکل ظاهری تابلو نیز می ‌شود.
2. IEC 62271 : این استاندارد مجموع های از استاندارد های مربوط به تابلوهای برق فشار متوسط است که شامل الزامات مربوط به شکل ظاهری تابلو نیز می ‌شود.

توجه : رعایت استاندارد های شکل ظاهری تابلو برق ، علاوه بر افزایش ایمنی و کارایی ، به زیبایی و یکپارچگی محیط صنعتی نیز کمک می ‌کند.

ابعاد و اندازه‌ های استاندارد تابلو برق

تعیین ابعاد تابلو برق صنعتی به عوامل مختلفی بستگی دارد ، از جمله :

1. نوع تابلو : تابلو های ایستاده ، دیواری ، رومیزی ، توکار و…
2. کاربرد تابلو : توزیع ، کنترل ، بانک خازنی ، موتور و…
3. سطح ولتاژ : فشار ضعیف ، فشار متوسط ، فشار قوی
4. جریان نامی : جریان عبوری از تابلو
5. تعداد و اندازه تجهیزات داخلی : تعداد و اندازه کلیدها ، فیوزها ، کنتاکتورها و…
6. فضای مورد نیاز برای تهویه و دسترسی : فضای کافی برای نصب ، نگهداری و تعمیرات

ابعاد و اندازه‌ های استاندارد تابلو های برق در استاندارد IEC 61439-1 و IEC 61439-2 مشخص شده‌اند. این استانداردها، ابعاد و اندازه‌ های استاندارد را برای انواع تابلو های برق فشار ضعیف ارائه می ‌دهند. برخی از ابعاد و اندازه‌ های استاندارد تابلو های برق عبارتند از :

• عرض : 200 ، 400 ، 600 ، 800 و 1000 میلی متر
• ارتفاع : 1200 ، 1600 ، 1800 و 2000 میلی متر
• عمق : 200 ، 400 ، 600 و 800 میلی متر

جدول ابعاد استاندارد تابلو برق (بر اساس استاندارد ریتال آلمان) :

نحوه محاسبه ابعاد استاندارد تابلو برق

برای محاسبه ابعاد استاندارد تابلو برق ، مراحل زیر را دنبال کنید :

1.  تعیین نوع و کاربرد تابلو: با توجه به نیاز های پروژه ، نوع و کاربرد تابلو برق را مشخص کنید.
2.  تعیین سطح ولتاژ و جریان نامی: سطح ولتاژ و جریان نامی تابلو را با توجه به مشخصات فنی تجهیزات و بارهای متصل به آن تعیین کنید.
3.  انتخاب تجهیزات داخلی: تجهیزات داخلی تابلو برق را با توجه به سطح ولتاژ ، جریان نامی و کاربرد تابلو انتخاب کنید.
4.  تعیین چیدمان تجهیزات: تجهیزات داخلی تابلو را به صورت بهینه و با رعایت فاصله‌ های ایمنی چیدمان کنید.
5.  محاسبه ابعاد تابلو: با توجه به چیدمان تجهیزات و فضای مورد نیاز برای تهویه و دسترسی، ابعاد تابلو را محاسبه کنید.
6. رعایت استانداردها: ابعاد محاسبه شده را با استاندارد های مربوطه مقایسه کنید و در صورت نیاز ، آن‌ها را اصلاح کنید.

استاندارد ساخت تابلو برق صنعتی

ساخت تابلو برق صنعتی یک فرآیند پیچیده است که نیازمند رعایت استاندارد های دقیق و جامعی در تمامی مراحل طراحی ، ساخت ، مونتاژ و آزمایش می ‌باشد. این استانداردها به منظور تضمین ایمنی ، کارایی ، قابلیت اطمینان و طول عمر تابلو برق تدوین شده‌اند. در ادامه به برخی از مهم‌ترین استاندارد های ساخت تابلو برق صنعتی اشاره می ‌کنیم :

• استاندارد های طراحی :

IEC 61439-1 و IEC 61439-2 : این استانداردها الزامات عمومی و جزئیات مربوط به طراحی تابلو های برق فشار ضعیف را مشخص می ‌کنند. این استانداردها شامل الزاماتی برای طراحی بدنه، چیدمان تجهیزات ، سیم‌کشی ، سیستم زمین ، تهویه، حفاظت در برابر اضافه بار، اتصال کوتاه و… می ‌شوند.

IEC 62271-200 : این استاندارد الزامات عمومی طراحی تابلو های برق فشار متوسط را مشخص می ‌کند.

• استاندارد های ساخت و مونتاژ :

IEC 61439-3 : این استاندارد الزامات مربوط به ساخت و مونتاژ تابلو های برق فشار ضعیف را مشخص می ‌کند. این استاندارد شامل الزاماتی برای جوشکاری ، رنگ‌آمیزی ، نصب تجهیزات ، سیم‌کشی و… می ‌شود.

IEC 62271-202 : این استاندارد الزامات مربوط به ساخت و مونتاژ تابلو های برق فشار متوسط را مشخص می ‌کند.

• استاندارد های آزمایش :

IEC 61439-4 و IEC 61439-5 : این استانداردها الزامات مربوط به آزمایش‌ های روتین و نوعی تابلو های برق فشار ضعیف را مشخص می ‌کنند. این آزمایش‌ها شامل آزمایش‌ های عایق ، دی الکتریک ، عملکرد مکانیکی ، حرارتی و… می ‌شوند.

IEC 62271-203 : این استاندارد الزامات مربوط به آزمایش‌ های تابلو های برق فشار متوسط را مشخص می ‌کند.

• سایر استاندارد های مرتبط :

IEC 60529 : درجه حفاظت (IP) محفظه‌ های الکتریکی

IEC 60947 : تجهیزات قطع و وصل و کنترل فشار ضعیف

IEC 60255 : رله‌ های الکترومکانیکی

IEC 60068 : آزمایش‌ های محیطی تجهیزات الکتریکی

IEC 60228 : سیم‌ها و کابل‌ های مسی

• استاندارد های ملی ایران :

ISIRI 60439 : استاندارد ملی تابلو های فشار ضعیف (اقتباس از IEC 61439)

ISIRI 3282 : استاندارد ملی سیم و کابل فشار ضعیف

استانداردهای نصب تابلو برق صنعتی

1. استانداردهای مکان نصب :

• محل نصب : محل نصب تابلو برق باید با توجه به شرایط محیطی ، دسترسی آسان برای تعمیر و نگهداری ، و فاصله ایمن از سایر تجهیزات انتخاب شود.
• فاصله از دیوار و سایر تجهیزات : تابلو برق باید با فاصله کافی از دیوار و سایر تجهیزات نصب شود تا امکان تهویه مناسب و دسترسی آسان به پشت تابلو فراهم باشد.
• ارتفاع نصب : ارتفاع نصب تابلو برق باید به گون های باشد که تجهیزات اندازه‌گیری و کنترلی به راحتی قابل مشاهده و دسترسی باشند.
• تراز بودن : تابلو برق باید به صورت تراز و محکم نصب شود تا از لرزش و جابجایی آن جلوگیری شود.

2. استانداردهای اتصال به زمین :

• سیستم زمین : تابلو برق باید به سیستم زمین مناسب متصل شود تا از خطرات برق گرفتگی و صاعقه جلوگیری شود.
• هادی زمین : هادی زمین باید از جنس مس با سطح مقطع مناسب باشد و به صورت مستقیم به بدنه تابلو برق متصل شود.
• اتصال به شینه زمین : هادی زمین باید به شینه زمین اصلی ساختمان متصل شود.

3. استانداردهای اتصال به شبکه برق :

• کابل‌ های ورودی و خروجی : کابل‌ های ورودی و خروجی باید از جنس مس با سطح مقطع مناسب باشند و با توجه به جریان نامی تابلو انتخاب شوند.
• محافظت از کابل‌ها : کابل‌ها باید در برابر آسیب‌ های مکانیکی ، حرارتی و شیمیایی محافظت شوند.
• ترمینال‌ها : از ترمینال‌ های مناسب برای اتصال کابل‌ها به تابلو برق استفاده شود.

4. استانداردهای سیم‌کشی داخلی :

• سیم‌ها و کابل‌ها : سیم‌ها و کابل‌ های داخلی تابلو برق باید از جنس مس با سطح مقطع مناسب باشند و با توجه به جریان نامی تجهیزات انتخاب شوند.
• مسیر سیم‌کشی : سیم‌کشی باید به صورت منظم و با استفاده از کانال‌ های کابل یا سینی کابل انجام شود.
• شناسایی سیم‌ها : سیم‌ها باید با استفاده از برچسب یا رنگ‌ های استاندارد شناسایی شوند.
• اتصالات : اتصالات سیم‌ها باید به صورت محکم و با استفاده از ترمینال‌ های مناسب انجام شود.

5. استانداردهای ایمنی :

• قطع برق قبل از شروع کار : قبل از شروع هرگونه عملیات نصب یا تعمیر ، باید برق تابلو برق قطع شود.
• استفاده از تجهیزات ایمنی : در هنگام نصب یا تعمیر تابلو برق ، باید از تجهیزات ایمنی مانند دستکش عایق ، کفش ایمنی و عینک محافظ استفاده شود.
• رعایت فاصله ایمنی : در هنگام کار با تابلو برق ، باید فاصله ایمنی از تجهیزات برق‌دار رعایت شود.

6. استانداردهای راه‌اندازی :

• بررسی اتصالات : قبل از راه‌اندازی تابلو برق ، باید تمامی اتصالات مکانیکی و الکتریکی بررسی شوند.
• تست عملکرد : پس از راه‌اندازی تابلو برق ، باید عملکرد تمامی تجهیزات آن تست شود.
• تنظیم تجهیزات : در صورت نیاز ، باید تجهیزات تابلو برق تنظیم شوند.

استانداردهای ایمنی تابلو برق قبل از شروع به کار

قبل از شروع به کار با تابلو برق صنعتی ، رعایت استاندارد های ایمنی زیر ضروری است تا از وقوع حوادث و خطرات احتمالی جلوگیری شود :

• بررسی ظاهری تابلو برق :

بررسی بدنه : اطمینان از عدم وجود آسیب، خوردگی، زنگ‌زدگی یا تغییر شکل در بدنه تابلو برق.

بررسی درب و قفل : اطمینان از سالم بودن درب ، لولاها و قفل تابلو برق و بسته شدن کامل درب.

بررسی اتصالات : اطمینان از محکم بودن اتصالات بدنه ، درب ، تجهیزات و کابل‌ های ورودی و خروجی.

بررسی علائم و نشانه‌ها : اطمینان از وجود و خوانا بودن علائم هشدار دهنده و راهنما روی تابلو برق.

• بررسی سیستم زمین :

اتصال به زمین : اطمینان از اتصال صحیح و محکم تابلو برق به سیستم زمین.

مقاومت زمین : اندازه‌گیری مقاومت سیستم زمین و اطمینان از پایین بودن آن (کمتر از 5 اهم).

پیوستگی هادی زمین : اطمینان از پیوستگی هادی زمین در تمام طول مسیر و عدم وجود قطعی یا آسیب.

• بررسی تجهیزات حفاظتی :

کلید اصلی : اطمینان از عملکرد صحیح کلید اصلی و قابلیت قطع کامل جریان برق.

فیوزها : بررسی وضعیت فیوزها و اطمینان از سالم بودن آن‌ها و عدم سوختگی یا قطعی.

رله‌ های حفاظتی : بررسی عملکرد صحیح رله‌ های حفاظتی و تنظیم بودن آن‌ها بر اساس پارامتر های طراحی.

• بررسی تجهیزات اندازه‌گیری :

آمپرمتر و ولت‌متر : بررسی عملکرد صحیح آمپرمتر و ولت‌متر و دقت آن‌ها.

سایر تجهیزات اندازه‌گیری : در صورت وجود سایر تجهیزات اندازه‌گیری ، عملکرد و دقت آن‌ها را بررسی کنید.

• بررسی محیط اطراف تابلو برق :

فاصله از مواد قابل اشتعال : اطمینان از عدم وجود مواد قابل اشتعال در نزدیکی تابلو برق.

تهویه مناسب : اطمینان از تهویه مناسب محل نصب تابلو برق و عدم وجود مانع در مسیر جریان هوا.

روشنایی کافی : اطمینان از روشنایی کافی محل نصب تابلو برق برای انجام عملیات بازرسی و تعمیرات.

• استفاده از تجهیزات ایمنی فردی :

دستکش عایق : استفاده از دستکش عایق برای جلوگیری از برق گرفتگی.

کفش ایمنی : استفاده از کفش ایمنی برای جلوگیری از آسیب‌ های ناشی از سقوط اشیاء یا برق گرفتگی.

عینک محافظ : استفاده از عینک محافظ برای جلوگیری از آسیب‌ های چشمی ناشی از جرقه یا پرتاب ذرات.

• قطع برق قبل از شروع کار :

قطع کلید اصلی : قبل از شروع هرگونه عملیات روی تابلو برق ، باید کلید اصلی را قطع کرده و از قطع کامل جریان برق اطمینان حاصل کنید.

نصب برچسب هشدار : برچسب هشدار “در حال تعمیر” را روی کلید اصلی نصب کنید تا از وصل مجدد برق توسط دیگران جلوگیری شود.

• رعایت سایر نکات ایمنی :

کار با دو نفر : در صورت امکان ، بهتر است عملیات بازرسی و تعمیرات تابلو برق را با دو نفر انجام دهید.

استفاده از ابزار مناسب : از ابزار مناسب و عایق برای کار با تابلو برق استفاده کنید.

عدم استفاده از زیورآلات : در هنگام کار با تابلو برق ، از استفاده از زیورآلات فلزی خودداری کنید.

آزمون راه اندازی تابلو برق صنعتی

پس از نصب تابلو برق صنعتی، انجام آزمون‌ های راه‌اندازی برای اطمینان از عملکرد صحیح و ایمن تابلو ضروری است. این آزمون‌ها به دو دسته کلی تقسیم می ‌شوند :

1) آزمون‌ های قبل از برقدار کردن :

• بازرسی ظاهری : بررسی دقیق بدنه ، درب ، اتصالات ، تجهیزات و سیم‌کشی تابلو برق برای اطمینان از عدم وجود آسیب ، خوردگی ، شل شدگی یا نقص ظاهری.
• تست عایق : اندازه‌گیری مقاومت عایقی بین هادی‌ های برق‌دار و بدنه تابلو برق برای اطمینان از عدم وجود اتصال کوتاه یا نشتی جریان.
• تست پیوستگی : بررسی پیوستگی هادی‌ های حفاظتی و اتصال صحیح آن‌ها به بدنه تابلو و سیستم زمین.
• تست عملکرد مکانیکی : بررسی عملکرد صحیح کلیدها ، کنتاکتورها ، رله‌ها و سایر تجهیزات مکانیکی تابلو برق.
• تست عملکرد تجهیزات حفاظتی : بررسی عملکرد صحیح رله‌ های حفاظتی ، فیوزها و سایر تجهیزات حفاظتی تابلو برق.

2) آزمون‌ های بعد از برقدار کردن :

• تست ولتاژ : اندازه‌گیری ولتاژ در نقاط مختلف تابلو برق برای اطمینان از صحت ولتاژ تغذیه و عدم وجود افت ولتاژ.
• تست جریان : اندازه‌گیری جریان در نقاط مختلف تابلو برق برای اطمینان از عدم وجود اضافه بار یا اتصال کوتاه.
• تست عملکرد تجهیزات کنترلی : بررسی عملکرد صحیح کلید های کنترلی ، کنتاکتورها ، رله‌ها و سایر تجهیزات کنترلی تابلو برق.
• تست عملکرد تجهیزات اندازه‌گیری : بررسی عملکرد صحیح آمپرمتر ، ولت‌متر ، وات‌متر و سایر تجهیزات اندازه‌گیری تابلو برق.
• تست عملکرد سیستم‌ های حفاظتی : بررسی عملکرد صحیح سیستم‌ های حفاظتی مانند حفاظت اضافه جریان ، اتصال کوتاه ، اضافه ولتاژ ، افت ولتاژ و…
• تست عملکرد سیستم‌ های کنترلی : بررسی عملکرد صحیح سیستم‌ های کنترلی مانند کنترل دور موتور ، کنترل دما ، کنترل فشار و…
• ‌ تست عملکرد سیستم‌ های اتوماسیون : در صورت وجود سیستم‌ های اتوماسیون ، بررسی عملکرد صحیح آن‌ها.

استانداردهای نگهداری تابلو برق صنعتی

نگهداری صحیح و منظم تابلو برق صنعتی ، نقش مهمی در افزایش طول عمر ، کاهش هزینه‌ های تعمیرات و جلوگیری از وقوع حوادث و خرابی‌ های ناگهانی دارد. استانداردهای نگهداری تابلو برق صنعتی شامل موارد زیر می ‌شود:

1. بازرسی‌ های دوره‌ای :

• بازرسی روزانه : بررسی ظاهری تابلو برق ، نظافت گرد و غبار ، بررسی اتصالات ، بررسی عملکرد کلیدها و نشانگرها.
• بازرسی هفتگی : بررسی دقیق‌تر تجهیزات داخلی ، تست عملکرد رله‌ های حفاظتی ، بررسی سیستم تهویه و خنک‌کننده.
• بازرسی ماهانه : بررسی دقیق‌تر اتصالات و سیم‌کشی‌ها ، تست عایق ، اندازه‌گیری مقاومت زمین ، بررسی عملکرد سیستم‌ های کنترلی.
• بازرسی سالانه : بررسی کامل تابلو برق ، تست عملکرد تمامی تجهیزات ، تعویض قطعات فرسوده ، روغن‌کاری و گریس‌کاری قطعات متحرک.

2. تمیزکاری و نظافت :

• نظافت بدنه : تمیز کردن بدنه تابلو برق با استفاده از پارچه نرم و مواد شوینده مناسب.
• نظافت تجهیزات داخلی : تمیز کردن تجهیزات داخلی تابلو برق با استفاده از هوای فشرده یا جاروبرقی مخصوص.
• نظافت شینه‌ها و اتصالات : تمیز کردن شینه‌ها و اتصالات با استفاده از پارچه نرم و مواد شوینده مناسب.
• نظافت فیلترها : در صورت وجود ، تمیز کردن یا تعویض فیلتر های تهویه تابلو برق.

3. بررسی و تست تجهیزات :

• تست عایق : اندازه‌گیری مقاومت عایقی بین هادی‌ های برق‌دار و بدنه تابلو برق.
• تست پیوستگی : بررسی پیوستگی هادی‌ های حفاظتی و اتصال صحیح آن‌ها به بدنه تابلو و سیستم زمین.
• تست عملکرد تجهیزات حفاظتی : بررسی عملکرد صحیح رله‌ های حفاظتی ، فیوزها و سایر تجهیزات حفاظتی.
• تست عملکرد تجهیزات کنترلی : بررسی عملکرد صحیح کلید های کنترلی ، کنتاکتورها ، رله‌ها و سایر تجهیزات کنترلی.
• تست عملکرد تجهیزات اندازه‌گیری : بررسی عملکرد صحیح آمپرمتر ، ولت‌متر ، وات‌متر و سایر تجهیزات اندازه‌گیری.

4. تعویض قطعات فرسوده :

• قطعات مکانیکی : تعویض قطعات مکانیکی فرسوده مانند لولاها ، قفل‌ها ، دستگیره‌ها و…
• قطعات الکتریکی : تعویض قطعات الکتریکی فرسوده مانند کنتاکتورها ، رله‌ها ، کلیدها و…
• باتری‌ها : تعویض باتری‌ های سیستم‌ های کنترلی و حفاظتی در صورت نیاز.

5. روغن‌کاری و گریس‌کاری :

• قطعات متحرک : روغن‌کاری قطعات متحرک مانند لولاها ، قفل‌ها و مکانیزم‌ های کلیدها.
• یاتاقان‌ها : گریس‌کاری یاتاقان‌ های موتورها و فن‌ها.

6. ثبت و نگهداری سوابق :

• تاریخچه نگهداری : ثبت تاریخچه نگهداری تابلو برق شامل تاریخ انجام بازرسی‌ها ، تعمیرات و تعویض قطعات.
• گزارش‌ های خرابی : ثبت گزارش‌ های خرابی و اقدامات انجام شده برای رفع آن‌ها.

7. آموزش پرسنل :

• آموزش اپراتورها: آموزش اپراتورها در مورد نحوه کار با تابلو برق، شناسایی علائم خرابی و اقدامات لازم در صورت وقوع حادثه.
• آموزش تکنسین‌ های نگهداری: آموزش تکنسین‌ های نگهداری در مورد نحوه انجام بازرسی‌ها ، تعمیرات و تست‌ های دوره‌ای.

میزان تهویه استاندارد تابلو برق

میزان تهویه استاندارد تابلو برق به عوامل مختلفی بستگی دارد ، از جمله :

1. توان حرارتی تلف شده : مقدار گرمایی که توسط تجهیزات داخل تابلو برق تولید می ‌شود و باید از تابلو خارج شود. این مقدار با توجه به نوع و تعداد تجهیزات ، جریان نامی و شرایط کاری تابلو برق تعیین می ‌شود.
2. دمای محیط : دمای محیط اطراف تابلو برق تأثیر زیادی بر می زان تهویه مورد نیاز دارد. در دما های بالاتر ، نیاز به تهویه بیشتری برای جلوگیری از افزایش بیش از حد دمای داخل تابلو وجود دارد.
3. درجه حفاظت (IP) : درجه حفاظت تابلو برق نشان‌دهنده می زان مقاومت آن در برابر نفوذ گرد و غبار و آب است. تابلو های برق با درجه حفاظت بالاتر ، نیاز به تهویه کمتری دارند.
4. نوع سیستم تهویه: سیستم‌ های تهویه تابلو برق به دو دسته کلی تقسیم می ‌شوند:
   تهویه طبیعی: در این سیستم ، تهویه از طریق دریچه‌ های ورودی و خروجی هوا و به کمک اختلاف فشار هوا انجام می ‌شود.
   تهویه اجباری: در این سیستم، از فن برای ایجاد جریان هوا و خنک کردن تابلو برق استفاده می ‌شود.

سخن پایانی | استاندارد تابلو برق چیست؟

در این مقاله، به بررسی جامع استانداردهای تابلو برق صنعتی در تمامی مراحل طراحی، ساخت، نصب و نگهداری پرداختیم. همانطور که مشاهده کردید، رعایت این استانداردها نه تنها تضمین‌کننده ایمنی و کارایی تابلو برق است، بلکه به افزایش طول عمر و کاهش هزینه‌ های نگهداری آن نیز کمک می ‌کند.

شرکت فنی مهندسی المهدی با تکیه بر دانش فنی و تجربیات ارزشمند خود، آماده ارائه خدمات جامع در زمینه طراحی، ساخت، نصب، راه‌اندازی انواع تابلو برق صنعتی می ‌باشد. این شرکت با بهره‌گیری از کادری مجرب و متخصص، و استفاده از تجهیزات و متریال با کیفیت، همواره در تلاش است تا بهترین خدمات را به مشتریان خود ارائه دهد.

برخی از خدمات شرکت فنی مهندسی المهدی عبارتند از :

• طراحی و ساخت انواع تابلو برق صنعتی (فشار ضعیف ، فشار متوسط ، فشار قوی)
• نصب و راه‌اندازی تابلو برق صنعتی در صنایع مختلف
• تعمیر و نگهداری تابلو برق صنعتی
• مشاوره فنی در زمینه انتخاب و استفاده از تابلو برق صنعتی

چرا شرکت فنی مهندسی المهدی را جهت خرید یا سفارش تابلو برق صنعتی انتخاب کنیم؟

• رعایت کامل استاندارد های ملی و بین‌المللی
• استفاده از تجهیزات و متریال با کیفیت
• کادر مجرب و متخصص
• ارائه خدمات پس از فروش
• قیمت مناسب و رقابتی

با انتخاب شرکت فنی مهندسی المهدی ، می ‌توانید از خدمات حرف های و با کیفیت در زمینه تابلو برق صنعتی بهره‌مند شوید و ایمنی ، کارایی و طول عمر تجهیزات خود را تضمین کنید. برای کسب اطلاعات بیشتر و دریافت مشاوره رایگان ، با کارشناسان ما تماس بگیرید.

سوالات متداول

1. چه استانداردهایی در ساخت تابلو برق باید رعایت شود؟

در ساخت تابلو برق صنعتی باید استاندارد های ملی و بین‌المللی مختلفی رعایت شود. برخی از مهم‌ترین این استانداردها عبارتند از :
• IEC 61439 : مجموعه استاندارد های مربوط به تابلو های فشار ضعیف
• IEC 62271 : مجموعه استاندارد های مربوط به تابلو های فشار متوسط
• IEC 60529 : درجه حفاظت (IP) محفظه‌ های الکتریکی
• IEC 60947 : تجهیزات قطع و وصل و کنترل فشار ضعیف
• ISIRI 60439 : استاندارد ملی تابلو های فشار ضعیف (اقتباس از IEC 61439)

2. استاندارد ANSI/IEEE چیست؟

ANSI (American National Standards Institute) و IEEE (Institute of Electrical and Electronics Engineers) دو سازمان معتبر بین‌المللی هستند که استاندارد های مختلفی را در زمینه‌ های مختلف از جمله صنعت برق تدوین می ‌کنند. استاندارد های ANSI/IEEE در سطح جهانی شناخته شده و مورد استفاده قرار می ‌گیرند. برخی از استاندارد های ANSI/IEEE که در صنعت تابلو برق کاربرد دارند عبارتند از :

• ANSI/IEEE C37.20.2 : استاندارد مربوط به تابلو های فشار متوسط فلزی
• ANSI/IEEE C37.50 : استاندارد مربوط به رله‌ های حفاظتی

3. میزان تهویه مناسب برای تابلو برق صنعتی چقدر است؟

میزان تهویه مناسب برای تابلو برق صنعتی به عوامل مختلفی بستگی دارد ، از جمله :

• توان حرارتی تلف شده : مقدار گرمایی که توسط تجهیزات داخل تابلو برق تولید می ‌شود.
• دمای محیط : دمای محیط اطراف تابلو برق.
• درجه حفاظت (IP) : درجه حفاظت تابلو برق نشان‌دهنده می زان مقاومت آن در برابر نفوذ گرد و غبار و آب است.
• نوع سیستم تهویه : تهویه طبیعی یا اجباری

برای محاسبه میزان تهویه مورد نیاز، می ‌توانید از فرمول‌ های موجود در استاندارد های مربوطه استفاده کنید یا با یک متخصص مشورت کنید.

4. استانداردسازی تابلو برق صنعتی چه مزیتی دارد؟

رعایت استانداردها در ساخت تابلو برق صنعتی مزایای زیادی دارد ، از جمله :

• افزایش ایمنی : استانداردها با تعیین الزامات ایمنی مانند عایق‌بندی مناسب ، فاصله‌گذاری ایمن بین قطعات و استفاده از تجهیزات حفاظتی ، ایمنی افراد و تجهیزات را تضمین می ‌کنند.

• افزایش کارایی و طول عمر : استانداردها با تعیین الزامات مربوط به طراحی ، ساخت و نصب تابلو برق ، باعث افزایش کارایی و طول عمر آن می ‌شوند.

• کاهش هزینه‌ های نگهداری و تعمیرات : تابلو برق‌ های استاندارد به دلیل کیفیت ساخت بالا و رعایت اصول طراحی ، نیاز کمتری به تعمیر و نگهداری دارند و در نتیجه هزینه‌ های مربوطه کاهش می ‌یابد.

• تطابق با قوانین و مقررات : رعایت استانداردها ، الزامی قانونی است و عدم رعایت آن‌ها می ‌تواند منجر به جریمه‌ های سنگین و حتی تعطیلی واحد صنعتی شود.

• افزایش رقابت‌پذیری : تولید تابلو برق‌ های استاندارد ، نشان‌دهنده تعهد تولیدکننده به کیفیت و ایمنی است و می ‌تواند به بهبود وجهه و اعتبار شرکت کمک کند.
با رعایت استانداردها در ساخت تابلو برق صنعتی ، می ‌توانید به ایمنی ، کارایی ، قابلیت اطمینان و رقابت‌پذیری صنایع کمک کنید.